İşte sigaranın tarihçesi…
Günümüzde sıradan bir bitki haline gelmiş olsa da, ilk keşfedildiği dönemde tütün oldukça gizemli bir bitkiydi. Etkileri bilinmediğinden ve o döneme göre sıra dışı olan bu bitki, Columbus (Kristof Kolomb) mürettebatındaki Rodrigo de Jerez'in başına ise büyük işler açacaktı.
***
Sigaranın ilk defa M.Ö. 500’de Yerli Amerikalılar tarafından içildiği biliyor muydunuz?
Sigara o dönemlerde dini törenlerden önce kişinin zihnini arındırmak için kullanıldığı için birçok kültürde değerli bir öneme sahipti. Dünyanın farklı bölgelerinden farklı kültürler, topraklarında büyüyen bitkileri tüketiyordu. Örneğin, Hindistan veya Sahraaltı Afrika gibi doğu kültürleri, kendi bölgelerinde yetişen bir çeşit bitkiyi kullanıyordu. Yerli Amerikalılar da o bölgede tütün büyüdüğü için tütün içiyordu.
Pek çok farklı kültürde, rahipler veya dini liderler, zihinlerinin dünyadan kopmasını ve ilahi ruhlarla bağlantı kurmasını sağlamak için sigara içiyordu.
Kâşifler içilebilir bitkileri öğrenene ve bunları Avrupa'ya getirene kadar, yaklaşık olarak XV. yüzyılın sonlarına doğru, Avrupa'da sigara içilmiyordu.
***
Sigarayı Avrupa’ya getiren ilk kişi, aslında Christopher Columbus’un Amerika’ya odaklanan keşif ekibinin bir parçası olan Rodrigo de Jerez’di.
1492’de Amerikan topraklarına vardıklarında, barışçıl görünen bir Kızılderili kabilesi onlara yaklaştı. Zarar vermek istemediklerini ve sadece araziyi keşfetmek için orada olduklarını göstermek için birbirlerine hediyeler verdiler. Kâşifler onlara giysi, yiyecek ve diğer ihtiyaçları verirken, kabile onlara tütün verdi.
Kolomb ve ekibi, Amerikan Yerlileri onlara bu bitkilerin zevk veren bir madde olduğunu söyleseler de, şifalı bitkilerin ne işe yaradığını bilmiyorlardı.
Bu nedenle bitkileri almaya ve uzmanlar tarafından analiz edilmek üzere Avrupa'ya götürmeye karar verdiler. Jerez gibi mürettebattan bazıları, Yerli Amerikalıların tütünle ne yaptıklarına dikkatle izlemişti.
Avrupa’ya geri dönerlerken Jerez, sigaranın nasıl bir şey olduğunu görmek için tütünün bir kısmını denemeye karar verdi.
Kabile üyesinin anlattığına göre, tütün içmenin sakinleştirici ve rahatlatıcı bir etkisi vardı.
Mürettebat İspanya'nın Sevilla kentindeki Ayamonte Limanına ulaştığında, Jerez toplum içinde sigara içmeye karar verdi.
***
Halk, bir adamın ağzından ve burnundan duman üflediğini görünce, bunun insan suretinde reenkarne olmuş şeytan olduğunu düşündü. Bu, İspanyol Engizisyonu (1478–1834) sırasında yaşandığı için yetkililer soruşturulması için Jerez'i tutukladı. Jerez, yetkililere dumanın Amerika'dan getirilen tütün bitkisi sayesinde üretildiğini gösterdi ancak bu onu kurtarmaya yetmedi.
O zamanlar İspanya Katolik hükümdarlar tarafından yönetildiği için, onu serbest bırakmanın Engizisyon için kötü bir imaj yaratacağı düşünüldü.
Bu nedenle, insanlar onu unutsun diye Jerez'i 10 yıl hapis cezasına mahkûm etti, ancak bunu yapmaları halkın Jerez'in sigara içmesi sebebiyle şeytani bir figür olarak görüldüğünü ve bunun için de öldürüldüğünü düşünmelerine neden oldu. Monarşi, tütün bitkisinin masum olmayan bir şey olduğunun da altını çizdi.
XVI. yüzyılın başında ise kolonistler Amerika’ya yerleşirken tütün ticareti başladı ve yavaş, yavaş sigara Avrupa’da popüler hale geldi.
Tütünün iyileştirme özelliği olan saf bir bitki olarak görülmesine rağmen, 20. yüzyıla kadar tıpta kullanılmamıştır. Ayrıca IXX. yüzyılın sonlarına kadar sigara da icat edilmedi. O zamana kadar insanlar pahalı bir pipodan sigara içiyordu.
***
Yazımın ilk bölümünde dediğim gibi; sigara, sadece dumanı tüten ve bu dumanı tüttürmek için tonlarca para harcanan, en kötüsü sağlımızı bozan, organları iflas ettiren, ömrümüzü kısaltan, tiryakisini yavaş, yavaş öldüren ve içildikten yıllar sonra etkisini gösteren bir zehirdir.
Siz gelin uzmanların çağrısına kulak verin ve dikkate alın. Sigara içmeyin.
Aksi takdirde; ‘Sigara öldürür!’