.png)
Yukarıdaki tabloda, Kur korumalı Mevduatın, uygulamaya girdiği 2022 Mart ayından, Ağustos sonu itibariyle bütçemize getirdiği yük gösterilmektedir. İşin acı tarafı, yükün bir kısmını üzerine alan T.C. Merkez Bankası’nın maliyeti bu rakamların içerisinde yoktur. T.C. Merkez Bankası’nın yükünün ilavesi ile Kur Korumalı Mevduatın toplumumuza getirdiği maliyet ortaya çıkacaktır.
Doksanlı yılların başında, ekonomiyi sıkıntıya soktuğu gerekçesiyle yürürlükten kaldırılan Dövize Çevrilebilir Mevduatın(DÇM) benzeri olan uygulama, her şeyden önce, yangından mal kaçırır gibi kimsenin haberi olmadan, ekonomi çevrelerince tartışılmadan yürürlüğe konulmuştur. Ülkemizde faizin artırılması gerekirken, aksine düşürülmesi üzerine, Türk Lirası’ndan dövize hızlı bir kaçış yaşanmış ve kurlar çıldırmışçasına yükselmiştir. Bu durum, hükümetin ekonomi kurmaylarını paniğe sevk etmiştir. Bu panik ortamında, akıllara seksenli yılların başarısız uygulaması (DÇM) gelmiş, ufak tefek değişiklikler ile Kur Korumalı Mevduat ortaya çıkmıştır.
Altı aylık uygulama sonuçları ortadadır. Uygulamanın asıl hedefi olan döviz kurlarının artışını durdurmak mümkün olmamıştır. 2022 Şubat ayı sonu itibariyle 14,055 Türk Lirası olan dolar ile 15,77 Türk Lirası olan Euro, 18,300 Türk Lirası civarına yükselmiştir. Buna karşın, yukarıdaki grafikte gösterildiği üzere, hepimizin sırtına T.C. Merkez Bankası maliyeti hariç, yalnızca altı ayda 76,6 milyar TL yük bindirilmiştir. İşin ürkütücü kısmı, kurların daha da yükselmesi halinde, ödeyeceğimiz bedelin daha da artacak olmasıdır.
Uygulamanın çok sayıda eleştirilecek yanı vardır. Bu günkü yazımda beni rahatsız eden iki hususa değinmek istiyorum. Doğal olarak tenkitlerim olayın ekonomi boyutuna ilişkin olacaktır. Olayın sosyal boyutu, siyasiler tarafından yeterince irdelenmektedir.
Her şeyden önce bu uygulamanın, bütçeye “ucu açık, maliyeti belirsiz” bedel yükleme potansiyeli vardır. Neden olacağı bütçe açıkları enflasyonun daha da artmasına sebep olacaktır. İkinci olarak, uygulama ile “potansiyel döviz talebi” yaratılmıştır. Kur korumalı Mevduatın sonsuza dek yürürlükte kalması mümkün değildir. Uygulama sonunda, katılımcıların TL mevduatlarını dövize çevirme ihtimali oldukça yüksektir. Bunun da kurları yükseltmesi kaçınılmazdır. Bu uygulama ile döviz kurlarının aşırı yükselmesi sürekli ötelenmektedir. Sürdürülebilirliği olmayan bu uygulama yerine, gelişmiş ülkelerin bu günlerde yaptığı gibi enflasyonun gerçekçi bir şekilde hesaplanması ve ardından enflasyonun 1-2 puan üzerinde olacak şekilde faizlerin belirlenmesi gerekmektedir.
Saygılarımla,