İktisat ve işletmede fiyat, bir mal, servis veya varlığın değiş tokuş değeridir. Fiyat kavramı mikro iktisatta temel kavramdır ve kaynak dağılımı teorisinin en önemli değişkenlerinden biridir.
Günlük yaşantımızda alım ya da satım bakımından bir şeyin para olarak değeri veya bir mal ya da hizmet için uygun görülen parasal karşılık olarak tanımlanır.
Belirli bir otoritenin müdahalesi olmadığı durumlarda bir malın ya da hizmetin fiyatı pazar koşulları doğrultusunda alıcılar ve satıcılar tarafından serbestçe belirlenmektedir. Piyasada oluşan arz ve talep sonucunda mal ve hizmetin fiyatı oluşmaktadır.
Fiyatlandırma ürünün psikolojik veya fizyolojik değerine göre bir fiyatlandırma yapmak, firma açısından kritik anlarda çok daha fazla kâr elde etmeye yardımcıdır. Bunun dengeleyicisi olarak da, kritik olmayan sıradan anlarda daha az kâr elde etmek yer alır.
Fiyat Oluşumunu Etkileyen Faktörler
- Arz,
- Talep,
- Kişilerin gelir düzeyleri,
- İkame mallar,
- Kişilerin alışkanlıkları,
- Maliyet şartları,
- Rekabet .
olarak sıralanabilir. Fiyatı etkileyen içsel ve dışsal faktörler bulunmaktadır.
Çok sık nispi fiyat ifadesini duymuşuzdur .Nispi fiyat, izafi fiyat. Bir mal veya hizmetin, alınıp satıldığı fiyatı değil, onun değerindeki değişimi karşılaştırmayı mümkün kılacak başka mal veya hizmetler cinsinden değerini belirler.
Fiyat politikaları bir işletmenin her şeyden önce, piyasaya sunmak istediği ürünle neyi gerçekleştirmek istediğine karar vermesi gerekir.
Örgütsel pazarlarda uygulanan fiyat politikaları şunlardır:
- İndirimli fiyat.
- Coğrafi yörelere göre fiyatlama.
- Farklı fiyatlama.
- Garantili fiyat.
Fiyat politikaları bir işletmenin her şeyden önce, piyasaya sunmak istediği ürünle neyi gerçekleştirmek istediğine karar vermesi gerekir. Bu da politika ve strateji saptanması anlamına gelir. Politika işletmenin yönetilmesinde genel bir rehber ve hareket planıdır. Eğer işletme, hedef pazarını ve pazar konumlamasını dikkatli bir şekilde seçmişse bu takdirde fiyat da dahil olmak üzere, pazarlama karışımı stratejisi oldukça açık olacaktır. Dolayısıyla fiyatlandırma stratejisi, daha önceden pazar konumlaması’na ilişkin olarak alınan karara bağlıdır. Bunun yanında, işletmelerde fiyat kararları, genel amaçlar doğrultusunda saptanan belirli bazı yönetsel politikalara dayanır. Aşağıda özetlenen bu politikalar, işletmenin ne gibi fiyatlandırma durumlarıyla karşılaşabileceğini ve bunları nasıl çözümleme yoluna gideceğini açıklamaktadır. Kısaca, fiyatların ne kadar esnek olacağını, ürünün hayat devresi boyunca hangi düzeylerde saptanacağını, taşıma giderlerinin ne şekilde hesaba katılacağını, iskonto ve tavizlerin kimlere ve ne zamanlar, nasıl verileceğini ortaya koymalıdır.
İşletmelerin fiyat politikalarının dayandırıldığı başlıca amaçlar şöyle özetlenebilir: Karlılıkla ilgili amaçlar(maksimum, minimum,doyurucu-tatmin edici ve hedef karlılık yatırım üstünden beklenen gelir) Satış hacmiyle ilgili amaçlar (maksimum satış, pazarın kaymağını alma -yüksek fiyat, pazar payı liderliği – pazara nüfuz- penetrasyon - sürüm için düşük fiyat) Rekabete karşı koyma (denge fiyatları, rekabetten kaçınma, fiyat dışı rekabet) Kar marjı amaçları (ürün dizisinin tümünün satışını kolaylaştırma) Öteki amaçlar (fiyatlarda istikrar sağlama.imaj yaratma, örneğin, ürün kalitesi liderliği, örneğin, bazı oto lastikleri yüksek fiyatlıdır ama uzun ömürlüdür). Fiyat istikrarını koruma ve rekabeti karşılama amaçlarına, statüko yönlü fiyatlandırma amaçları da denilmektedir. Ancak işletmelerin, bu genel rehber dışında daha spesifik fiyat politikaları seti oluşturmaları gerekir. Çoğu kez firmalar, günlük piyasa koşullarının fiyatı belirlemesinden çok kendi fiyatlarını kendileri belirler.
Günümüzdeki önemli pazarlama faktörlerinden biriside düşük fiyat uygulamasıdır. Dolayısı ile az kar ederek daha fazla pazar payı alabilme şansı doğabilmektedir. Doğru fiyatlandırma hedef kitlenizin hangi ürüne ne kadar ödeyeceğini, ürünün fonksiyonelliğine ya da kalitesine göre ne kadar daha fazla ödeyebileceğini bilmekten geçer. 10 TL'ye hatta 100 TL'ye ürettiğiniz bir ürüne müşteriniz 1000 TL ödemeyi kabul ediyorsa başarılı bir iş geliştirmişsiniz demektir.
Bir girişimde başarılı olmak için, işinizi nasıl ücretlendireceğinizi bilmelisiniz. Doğru bir fiyatlandırma yöntemi olmadan, ürününüz ya da sunduğunuz hizmet alanında en iyisi olsa dahi başarıyı garantilemez. Hatalı ürün fiyatlandırması; şirketinizi, üstesinden gelemeyeceği durumlara sokabilir. Ürününüze bir değer biçmek belki de girişim serüveniniz boyunca sizi en çok zorlayan kısım olacaktır. Ürün fiyatlandırmak biraz bilim, bir nebze de sanat gerektirir. Ürün fiyatlandırma konusunda birden çok strateji bulunmaktadır. Her bir iş, ürün ya da pazara uygulanabilecek bir formülü yazmak mümkün değildir. Başarılı bir strateji geliştirebilmek için; hedef müşterilerinizi, onların hangi alanlara harcama yaptığını, piyasadaki rekabet durumunu ve fiyat-kalite dengesini derinlemesine bilmeniz gerekir.
Bir mala ödeyeceğimiz parayı nakit,çek,kredi kartı yada senet ile yapabiliriz.
Fiyat meydana gelişiyle, aldığı değer ile, faydaları ile hayatımızda girmiş birçok istek ve taleplerimizde öncelikli yol gösterici olmuştur. Fiyat bir aynadır.