Türkü: Güfte olarak halk şiirlerini kullanan ve halk ezgileriyle bestelenmiş şarkı çeşididir.
Halk türküleri halkın düşüncesinin, kültür ve duygularının sesle ifadesidir. Teması, tınısı ulusaldır. Türkülerdeki şiirle, müzik bağlantılıdır, uyumludur.
Zeybek, Batı Anadolu’daki türkülerin bir çeşidi ve efelere özgü bir yerel oyundur. Zeybek, özel giysilerle meydanlarda davul zurna eşliğinde oynanır.
Bodrum’un Ormancı ve Çökertme türküleri ve zeybeği bilinir, söylenir, sevilir ve oynanır. Bu ikisinin de hikayeleri çok acı.
Halil kaşı gözü, eli yüzü düzgün iri kıyım bir Bodrum delikanlısı. Yakın dostu İbrahim Çavuşla birlikte kaçakçılık yaparak, geçimlerini sağlıyorlarmış. Kaçırdıkları da, Türk tütünü ve de Yunan adalarına. Yöre halkı, Bitez Yalısında oturan güzeller güzeli Çakır Güssüm’e Halil’e çok yakıştırırlarmış. Onlar da zaten birbirini beğenir ve hoşlanırlarmış. Ama astığı astık, kestiği kestik kalleş Çerkez Bodrum Kaymakamı’da Güssüm’e aşıkmış. Kaymakamın çevresi, Halil’i yakalarsan, içeri attırırsan Güssüm senin olur diye ona telkinde bulunurmuş.
Yiğit Halil ve dostu İbrahim Çavuş birlikte, Yunan adalarına kaçak olarak tütün götürmüşler. Dönüşte Bitez Yalısına çıkacakları haberini kaymakama kadar ulaştırmışlar. Aslında karaya çıkacakları yer, Bitez Yalısı değil Aspat imiş.
Dönüş gecesi çok karanlık olduğundan Aspat yerine Bitez Yalısına yanaştıklarında, kaymakamın adamları Halil’i vurup öldürmüşler. Bodrum halkı dai sevdiği Çakır Güssüm’de, Halil’in ölümüne çok üzülmüşler ve Bodrum halkı Halil için bu çökertme ağıtını yakmış.
Çayda çıranın hikayesi ilginç. Yıllarca evvel Elazığ’da çay kenarında bir köyde, köyün ileri gelenlerinin birinin oğlunun düğünü varmış. Son güne gelinmiş. Aniden ay tutulunca herkesi bir telaş sarmış. Bu ay tutulması hayra alamet değildir, uğursuzluktur demişler. Herkes tedirgin olmuş, neşeler kaçmış.
Damadın annesi Pembe Hatun, köydeki bütün mumları toplatmış, tabaklara dizmiş ve orada bulunanların ellerine vermiş. Sonra kendisi başa geçmiş ve mumların ışığı altında oynamaya başlamışlar. Çalgıcılarda buna uygun bir müzik bulmuşlar. Çayda çıra bugün çok tutulan ve düğünlerde oynanan güzel, anlamlı bir oyun.